ผ่าตัดกระชับช่องคลอด (Vaginal Repair) คืออะไร

การผ่าตัดกระชับช่องคลอด คือ การซ่อมแซมกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน (Pelvic Floor Muscles) ไม่ว่าจะเป็นเส้นเอ็นพยุงกล้ามเนื้อช่องคลอด กล้ามเนื้อมัดต่างๆ ภายในช่องคลอด กล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อที่กั้นระหว่างช่องคลอดและทวารหนักหรือที่เรียกว่า “ฝีเย็บ” และบริเวณผิวหนังภายนอกช่องคลอดที่มีการฉีกขาดรุนแรงให้กลับมาสู่กายวิภาคเดิม (Vaginal Anatomy) รวมถึงขั้นตอนการเย็บแผลผิวหนังภายนอกช่องคลอดให้สวยงามด้วย

สาเหตุ “ช่องคลอดหลวม” หรือกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานฉีกขาดเกิดจากอะไร

1. การคลอดด้วยวิธีธรรมชาติ (Vaginal Delivery)

การคลอดด้วยวิธีธรรมชาติ คือ การคลอดแบบปกติ โดยอาศัยแรงเบ่งให้ทารกออกมาทางช่องคลอด ซึ่งปกติแล้ว ส่วนหัวของทารกจะมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเฉลี่ย 8-10 เซนติเมตร ดังนั้น การคลอดด้วยวิธีธรรมชาติจึงสร้างความเสียหายให้แก่กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน

ที่มา: birth | Definition, Stages, Complications, & Facts | Britannica

2. การคลอดโดยการใช้เครื่องมือสูติศาสตร์ (Obstetric Instruments)

การคลอดโดยการใช้เครื่องมือสูติศาสตร์ คือ การคลอดแบบธรรมชาติ แต่ใช้เครื่องมือสูติศาสตร์ในการช่วยคลอดด้วย ไม่ว่าจะเป็นการใช้คีม (Forceps Delivery) หรือเครื่องดูดสุญญากาศ (Vacuum Extraction) การใช้เครื่องมือเหล่านี้มักจะนำมาใช้ก็ต่อเมื่อ คุณแม่มีแรงเบ่งไม่พอหรือหมดแรงในการเบ่งคลอด ซึ่งการใช้เครื่องมือสูติศาสตร์ ส่งผลให้เกิดความเสียหายกับกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานมากขึ้น

3. การมีกิจกรรมทางเพศด้วยการใช้อุปกรณ์ที่มีขนาดใหญ่พิเศษ 

          รสนิยมสำหรับกิจกรรมบนเตียงมีความหลากหลาย หนึ่งในนั้นคือการใช้อุปกรณ์ขนาดใหญ่พิเศษ หรือที่เราเรียกกันว่า “Sex Toys” ซึ่งการใช้อุปกรณ์ขนาดใหญ่พิเศษบ่อยครั้งหรือเป็นประจำทุกครั้งที่มีกิจกรรมจากเพศ ส่งผลให้กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานมีความยืดขยายและหลวมมากขึ้นได้

4. เข้าสู่ช่วงวัยทองหรือวัยหมดประจำเดือน (Menopause)

          วัยทองหรือวัยหมดประจำเดือนในผู้หญิง ซึ่งตามสถิติของผู้หญิงในประเทศไทยจะอยู่ในช่วงอายุประมาณ 45-48 ปี โดยวัยนี้ ฮอร์โมนเพศหญิงจะขาดหายไปเพราะรังไข่หยุดทำงานและไม่มีการตกไข่ จึงทำให้ไม่มีประจำเดือนและไม่มีการสร้างฮอร์โมนเพศหญิงอย่าง Estrogen และ Progesterone จึงทำให้ร่างกายเกิดความเปลี่ยนแปลง เช่น เยื่อบุผนังช่องคลอดบางลง อาการไอ จาม ปัสสาวะเล็ด อาการช่องคลอดแห้ง เป็นต้น

ขั้นตอนการประเมินร่างกายก่อนการผ่าตัด

          การประเมินและเตรียมผู้เข้ารับบริการให้พร้อมก่อนผ่าตัด ถือเป็นขั้นตอนที่มีความสำคัญมากที่สุด เพื่อทำให้ผู้เข้ารับบริการได้รับทราบขั้นตอนต่างๆ และทำให้ผู้เข้ารับบริการมีความกังวลน้อยลง รู้สึกผ่อนคลายมากขึ้น รวมถึงเป็นการสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้รับบริการด้วย โดยขั้นตอนการประเมินร่างกายเบื้องต้นมีดังนี้

1. ประเมินสภาพร่างกายและจิตใจของผู้เข้ารับบริการเบื้องต้น
2. ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete Blood Count)
3. สูตินรีแพทย์ทำการตรวจภายในผู้เข้ารับบริการ เพื่อวินิจฉัยและประเมินความเสียหายของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน เพื่อประกอบการวางแผนการผ่าตัดกระชับช่องคลอด
4. ประเมินความเสี่ยงของการผ่าตัดและการให้ยาระงับความรู้สึก
5. สูตินรีแพทย์อธิบายและให้ข้อมูลวิธีการให้ยาระงับความรู้สึกกับผู้เข้ารับบริการ 
6. ในกรณีที่ผู้เข้าบริการอายุเกิน 35 ปี จะต้องมีการตรวจร่างกายเพิ่มเติม อาทิ การเอกซเรย์ปอด (Chest X–ray) การตรวจคลื่นหัวใจ (Electrocardiogram) ด้วย

การปฏิบัติตัวก่อนเข้ารับการผ่าตัด

1. ผู้รับบริการควรพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่ควรอดนอนก่อนเข้ารับบริการงดน้ำและอาหารทุกชนิด ก่อนผ่าตัดอย่างน้อย 8 ชั่วโมง หรือตามระยะเวลาที่แพทย์กำหนด
2. ผู้เข้ารับบริการควรงดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิดอย่างน้อย 48 ชั่วโมง ก่อนเข้ารับบริการ
3. ผู้เข้ารับบริการควรงดสูบบุหรี่อย่างน้อย 1 สัปดาห์ ก่อนเข้ารับบริการ
4. หากผู้เข้ารับบริการมีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคตับ โรคหัวใจ โรคไต หอบหืดและมีประวัติการใช้ยาหรือแพ้ยา ควรแจ้งให้แพทย์หรือเจ้าหน้าที่รับทราบ (ถ้ามียาที่รับประทานเป็นประจำให้นำมาด้วย)
5. ในกรณีที่ผู้เข้ารับบริการมีการใช้ยาละลายลิ่มเลือด ควรงดก่อนมาผ่าตัด 1 สัปดาห์ หรือตามคำแนะนำของแพทย์

การปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัด

1. งดการออกกำลังกายและกิจกรรมที่ต้องออกแรงมากเป็นพิเศษ อย่างน้อย 90-120 วัน
2. งดการมีเพศสัมพันธ์แบบสอดใส่ อย่างน้อย 2 สัปดาห์ หรือตามคำแนะนำของแพทย์
3. งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด อย่างน้อย 2 สัปดาห์ หรือตามคำแนะนำของแพทย์
4. สวมใส่แผ่นอนามัยในช่วง 3-5 วันหลังการผ่าตัด เพราะอาจมีเลือดออกมาเล็กน้อย
5. ดูแลรักษาความสะอาดบริเวณแผลผ่าตัดด้วยน้ำสะอาดหรือน้ำเกลือ รวมถึงซับให้แห้งอย่างเบามือทุกครั้ง หลังจากอาบน้ำเสร็จและปัสสาวะ-อุจจาระ
6. ผู้รับบริการสามารถรับประทานอาหารได้ปกติ
7. หากมีอาการบวม แสบคันและมีเลือดออกมากผิดปกติ ให้มาพบแพทย์โดยทันที
8. ผู้รับบริการจะต้องมาตรวจตามวันและเวลาในใบนัดของแพทย์ เพื่อติดตามผลการรักษาและประเมินประสิทธิภาพหลังการผ่าตัด

ผลการรักษาหลังผ่าตัดกระชับช่องคลอด

          ผลการรักษาและซ่อมแซมกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานหลังการผ่าตัด ช่วยให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น แม้ในช่วงระยะแรกหลังการผ่าตัดอาจมีความลำบากในการใช้ชีวิตประจำวันเล็กน้อยเพื่อรอให้แผลแห้งสนิท แต่สิ่งที่เปลี่ยนไปคือ กายวิภาคของช่องคลอดกลับมาเป็นปกติเหมือนเดิมและมีความฟิต กระชับมากขึ้น นอกจากนั้นยังช่วยให้อาการไอ จาม ปัสสาวะเล็ดและอาการช่องคลอดแห้งหายไป ช่วยให้ระบบการขับถ่ายดีขึ้น รวมไปถึงช่วยให้คุณภาพการมีเพศสัมพันธ์ดีขึ้นด้วย